Nhớ là bài thơ nổi tiếng nhất của Hồng Nguyên, được ông sáng tác vào năm 1948 và sau này được đưa vào tuyển tập 100 bài thơ Việt Nam hay nhất thế kỷ XX do Trung tâm văn hoá doanh nhân và Nhà xuất bản Giáo dục tuyển chọn và công bố vào năm 2007[3]. Bài thơ viết về người lính và tình cảm dân quân:

Lũ chúng tôi

Bọn người tứ xứ,

Gặp nhau hồi chưa biết chữ

Quen nhau từ buổi “Một hai”

Súng bắn chưa quen,

Quân sự mươi bài

Lòng vẫn cười vui kháng chiến

Lột sắt đường tàu,

Rèn thêm đao kiếm,

Áo vải chân không,

Đi lùng giặc đánh.

[...]

Nghỉ lại lưng đèo

Nằm trên dốc nắng

Kỳ hộ lưng nhau ngang bờ cát trắng

Quờ chân tìm hơi ấm đêm mưa

- Đằng nớ vợ chưa?

- Đằng nớ?

- Tớ còn chờ độc lập.

Cả lũ cười vang bên ruộng bắp

Nhìn o thôn nữ cuối nương dâu

[...]

Đêm đó chúng tôi đi

Nòng súng nghiêng nghiêng,

Đường mòn thấp thoáng

Trong điếm nhỏ,

Mươi người trai tráng,

Sờ chuôi lựu đạn.

Ngồi thổi nùn rơm

Thức vừa rạng sáng.

Nhìn trời sương nhẩm bước chúng tôi đi

Chúng tôi đi nhớ nhất câu ni:

Dân chúng cầm tay lắc lắc:

“Độc lập nhớ rẽ viền chơi ví chắc!”

Xuất hiện vào thời kỳ đầu cuộc kháng chiến chống Pháp, gần như cùng lúc với Đèo cả của Hữu Loan, Tình sông núi của Trần Mai Ninh, Tây Tiến của Quang Dũng, Bên kia sông Đuống của Hoàng Cầm, Nhớ của Hồng Nguyên đã giành giải nhất cuộc thi Văn nghệ Lam Sơn[4].